Diş Teli Tedavisine Başlayanlara Tavsiyeler
Tebrikler! Bu yazıyı okuyorsanız muhtemelen hem daha iyi bir ağız ve diş sağlığına hem de size daha güzel bir gülümseme estetiğine kavuşturacak olan ortodontik tedaviye başladınız. Diş teli fırçalama kurallarına yakından bakalım.
Tedaviniz sürecinde size rehberlik etmesi ve dikkat etmeniz gereken bazı konuları size hatırlatması için bu yazıyı dikkatle okumanızı rica ederim.
Ortodontik tedavi ile ilgili 3 ana kural vardır:
- Dişin üzerine yapıştırdığımız ve braket adını verdiğimiz metal parçaların dişten kopmaması için YASAK YİYECEKLERDEN uzak durulması gerekmektedir.
- Her yemekten sonra ve akşam yatmadan önce DİŞLERİN FIRÇALANMASI gerekmektedir. Fırçalama işlemi ortalama 4 dakika sürmeli ve teller tamamen pırıl pırıl olana kadar devam etmelidir. Tedaviniz süresince ‘’ortodontik diş fırçasına’’ ilave olarak ‘’arayüz fırçası’’ da kullanmanız gerekmektedir. Tedavi sürecindeki yetersiz diş fırçalamanız dişlerin üzerinde GERİ DÖNÜŞÜMÜ OLMAYAN LEKELERE VE DİŞ ETLERİNİN ŞİŞMESİNE sebep olabilir.
- Genellikle 1 hafta sürebilen ALIŞMA DÖNEMİNDE biraz sabırlı olmanız gerekmektedir.
Yasak Yiyecekler
- KURUYEMİŞLER (kabuklu, kabuksuz tüm kuruyemişler),
- PATLAMIŞ MISIR,
- SERT KURABIYELER VE KRAKERLER,
- SERT ŞEKERLER, SERT ÇİKOLATALAR,
- ZEYTİN, ERİK, HURMA, KAYISI, KİRAZ gibi içinde çekirdeği olan yiyeceklerin çekirdeği ağız dışında çıkartılıp öyle yenebilir,
- KOLA, GAZOZ VE BENZERİ ŞEKERLİ VE ASİTLİ İÇECEKLER,
- SAKIZ,
- ELMA, ARMUT, HAVUÇ, DÜRÜM gibi gıdalar ısırarak yenmemelidir.
Şeker içerikli gıdalar braketlerinizin kopmasına sebep olmaz ancak dişlerinize zarar verir. Ara sıra sekerli gıdalar tüketebilirsiniz ancak hemen fırçalamanız gerekir. Cola, Gazoz, Fanta vs. gibi asitli içeceklerin tümü dişlerinize daha fazla zarar verir. Dolayısıyla tedaviniz süresince asitli içeceklerden uzak durmanız gerekir.
Diş Fırçalama
Eğer dişleriniz ve diş etleriniz temiz ve sağlıklı olursa, dişleriniz daha hızlı ve etkili bir şekilde hareket eder. Ancak, diş tellerine sahip olduğunuz için ağız bakımınıza biraz daha fazla zaman ve özen göstermeniz gerekecek.
Ne Zaman Fırçalamalıyım?
Ortodontik tedavi sırasında dişlerinizi sabah, akşam ve her yemekten sonra fırçalamalısınız. Her yemekten sonra da dişlerinizi temizlemek, diş tellerinizin arasına sıkışan yiyecekleri çıkarmak gereklidir. Eğer bunu yapamıyorsanız, ağzınızı su ile çalkalayarak yiyecek parçacıklarını gidermeye çalışın. Yanınızda seyahat tipi bir diş fırçası veya ara yüz fırçası taşımanız da faydalı olabilir.
Diş Etlerim Kanarsa Ne Yapmalıyım?
Dişlerinizi fırçalarken diş eti çizgisine özellikle dikkat edin, çünkü bu bölge genellikle ihmal edilir. Eğer diş etlerinizde yiyecek birikirse, hassas ve şişmiş hale gelebilir ve bu da kanamalara yol açabilir. Bu, dişlerinizin ve diş etlerinizin yeterince bakılmadığının bir işaretidir. Kanayan ve şişen diş etleri rahatsızlık verebilir, ancak düzenli bakım ile bu durum iyileşecektir.
Plak Birikimine Dikkat!
Plak, bakteri ve yiyecek parçacıklarından oluşan yapışkan bir beyaz maddedir. Dişlerinizin ve diş tellerinizin etrafında birikebilir. Temizlenmezse, plak ve sıkışan yiyecekler diş etlerinde şişme, kötü nefes, kalıcı lekeler, diş taşları ve çürükler oluşturabilir. Ayrıca plak, dişlerinizi sarartabilir. Plaktan kaçınmak için sık sık dişlerinizi fırçalamanız gerekir. Ayrıca, doğru fırçalama önemlidir – her fırçalama en az 4-5 dakika sürmelidir. Zayıf fırçalama, dişlerinizde kalıcı beyaz lekeler bırakabilir.
Ortodontik Diş Fırçası Kullanımı
Ortodontik diş fırçası, tel tedavisi gören tüm hastalarımız tarafından kullanması gerekmektedir. Fırçalama işlemi her yemekten sonra, sabah ve gece uyumadan önce diş macunu ile yapılmalıdır. İlk önce dişler ve braketler yuvarlak fırça hareketi ile fırçalanır, daha sonra braketlerin altı ve üstü, dişlerin çiğneme yüzeyleri ve dile bakan iç tarafları özenli bir şekilde fırçalanır. Aşağıdaki videoda daha açıklayıcı olarak fırçalama işlemini izleyebilirsiniz:
Arayüz Fırçası Kullanımı
Ortodontik tedavi gören hastaların günde en az iki kere arayüz fırçası kullanması önemlidir. Arayüz fırçasını, dişlerinizi ortodontik fırça ile fırçaladıktan sonra her braketin etrafını hiç plak kalmayacak şekilde kullanmamız gerekir.
Ortodontik Mum Kullanımı
Ortodontik hasta mumu (balmumu) diş tellerinin yanak ve dudaklarda yara yaptığı zaman kullanılır. Eğer tedavinin herhangi bir aşamasında yanağınızda veya dudağınızda yara oluştuysa mumdan ufak yuvarlak bir parça alıp yaraya denk gelen metalin (braketin veya telin) üzerine yapıştırabilirsiniz.
Alışma Dönemi
İlk Günler
İlk gün diş tellerinin oluşturacağı rahatsızlığına hazırlıklı olun. Birçok hasta, diş telleri acıtır mı diye merak ediyor. Aslında cevap basit: Bu durum hastadan hastaya çok değişmektedir. Her bireyin ağrı eşiği farklı olduğu için diş tellerinden dolayı duydukları ağrı da farklı olabiliyor. Ama genellikle diş tellerinden takıldıktan sonra ağrınız olmaz. Bazı küçük rahatsızlıklar hissedebilirsiniz ama gerçek bir acı hissetmezsiniz. Bu hassasiyet hafiftir ve birkaç gün içinde kaybolur. Ağrı sizi rahatsız ederse doktorunuza danışarak ağrı kesici kullanabilirsiniz.
İlk günlerde veya devam eden birkaç gün boyunca dişleriniz hassas olabilir, bu nedenle yumuşak yiyecekler ve soğuk içeceklerle devam etmek en iyisi olacaktır. Soğuk içeceklerin ağzınızdaki hassasiyet ve ağrıyı yatıştırma avantajı da vardır.
Diş tellerinize alıştıktan sonra, sevdiğiniz çoğu yiyeceği tekrar yiyebilirsiniz. Ancak yukarıda Yasak Yiyecekler bölümünde anlattığımız kurallara dikkat etmeniz gerekir. Ayrıca elma, havuç ve mısır gibi yiyecekleri doğrudan ısırmaktan kaçınmalı, bunları küçük parçalara ayırıp arka dişlerinizle çiğnemelisiniz.
Eğer herhangi bir acil durum gelişirse Ortodontik Tedavide Karşılaşılan Acil Durumlar sayfasını incelemenizi öneririm. Eğer karşılaştığınız acil durumun ciddi olduğunu düşünüyorsanız doktorunuza danışın.
Ayrıca Türk Ortodonti Derneğinin hastalar için hazırlamış olduğu Ortodontik Acil Durum Önerileri sayfasını inceleyebilirsiniz.
Tuzlu Su Gargarası
Tuzlu su gargarası ve ortodontik mum kullanın. Diş tellerinizle ilk haftanızda, dudak ve yanaklarınızın iç kısmında bazı tahrişler yaşayabilirsiniz. Bir süre sonra ağzınız alışacak ve braketler ile teller rahatsızlık vermeyecek. Alışma sürecinde, tuzlu su ile gargara yaparak bu rahatsızlığı hafifletebilirsiniz. Bir bardak ılık suya bir çay kaşığı tuz ekleyip ağzınızı çalkalayın ve tükürün. Günde birkaç kez bu işlemi yapabilirsiniz. Eğer bu yeterli gelmezse, ortodontik mum kullanarak rahatsızlık veren telleri kapatabilirsiniz.
Dişlerin Hafif Sallanması
Dişlerinizin hafif sallandığını hissederseniz panik yapmayın. Bu sizi endişelendirebilir ama korkmayın, dişleriniz düşmeyecek! Aslında bu tamamen normaldir. Dişleriniz, yeni pozisyonlarına hareket edebilmek için etrafındaki kemikte birtakım yapım-yıkım olayları geliştiği için onların sallandığını hissediyorsunuz.
Ağız Koruyucunuzu Unutmayın
Eğer spor yapıyorsanız, diş telleri takılıyken spor yaparken ağız koruyucu takmak çok önemlidir. Bu, yüzünüze gelebilecek darbelerde ağız içi yaralanmaları önleyecek ve diş tellerinizin zarar görmesini engelleyecektir. Ayrıca diş tellerinizi koruyarak tedavinizin gecikmesini de önler.
Sonuçlara Odaklanın!
Diş tellerinizi ilk taktığınızda, ağızda biraz tuhaf bir his yaratabilir. Diliniz ve dudaklarınız braketlere ve tellere alışmakta zorlanabilir. Ayrıca, diş tellerinizin çok dikkat çektiğini hissedebilirsiniz. Ancak kısa süre içinde tellerinize alışacak ve onları neredeyse hiç fark etmeyeceksiniz.
